Regelluwe ruimte voor een inclusieve arbeidsmarkt
In een recente blogpost op de website Op Naar De 100.000 pleiten we voor meer regelluwe ruimte om de arbeidsmarkt echt inclusief te maken. Wat is deze regelluwe ruimte, hoe organiseren we die en welke rol kun jij spelen op weg naar regelluwe ruimte?
Frictie in het systeem van werk
Vanaf de jaren 60 van de vorige eeuw ontwikkelt de overheid beleid om mensen uit de armoede en aan het werk te krijgen. Recent, sinds 2015, worden grote delen van dit beleid herzien. Het resultaat is een web van wetten en regels over werk op nationaal en gemeentelijk niveau en een groot netwerk aan organisaties dat hier invulling aan geeft. Kortweg noemen wij dit vaak ‘het systeem’.
Het systeem werkt over het algemeen goed. Het schiet echter ook tekort voor honderdduizenden mensen, die willen en kunnen werken, maar dit niet doen.
Het systeem is bijvoorbeeld reactief, biedt weinig ruimte voor preventie van uitval en sluit grote groepen mensen uit – zoals zzp’ers. Er is weinig ruimte voor maatwerk, en een traject dat is vastgesteld, kan maar moeilijk van richting veranderen als een kandidaat zich tijdens het traject ontwikkelt. Door de huidige regels wordt werk in sommige gevallen indirect ontmoedigd of afgeraden door betrokkenen zoals ouders. Wanneer een individuele behoefte van een kandidaat ingaat tegen het systeem, wordt gekozen voor het systeem. (Een overzicht van de meest voorkomende fricties tussen het systeem en de praktijk van een inclusieve arbeidsmarkt is te lezen in onze whitepaper Durf en Daadkracht.)
De regelluwe ruimte waar we voor pleiten, is een ruimte in het huidige beleid waar, binnen randvoorwaarden, minder regels gelden. Deze ruimte helpt om kandidaten het maatwerk te bieden dat ze verdienen en staat creatieve oplossingen op weg naar werk toe.
Regelluwe ruimte
Er is de afgelopen jaren geëxperimenteerd met regelluwe ruimte voor ondernemers, voor maatschappelijke projecten, voor scholen en in het verkeer, waar minder regels zorgen voor meer veiligheid en soepelere kruispunten. De regelluwe ruimte voor werk leert van deze experimenten en past ze toe om de arbeidsmarkt inclusiever te maken.
We moeten de regelluwe ruimte vormgeven samen met kandidaten, dappere werkgevers, innovatieve social enterprises - die bijdragen aan een inclusieve arbeidsmarkt - en de overheid. Alleen als we het samen doen, bestaat de kans dat de regelluwe ruimte door iedereen gebruikt gaat worden.
Als we een voorzet mogen doen voor de invulling van de regelluwe ruimte, dan ziet deze er wat ons betreft zo uit:
1. De regelluwe ruimte dient een duidelijk doel: een kandidaat duurzaam aan het werk krijgen en houden. Alle activiteiten die daaraan bijdragen zijn toegestaan.
2. De ruimte bestaat in ieder geval uit een budget dat ingezet kan worden om drempels op weg naar werk weg te halen. Dit budget kan ook na het vinden van een baan ingezet worden, zeker als dit de kandidaat helpt een carrière te ontwikkelen.
3. De regelluwe ruimte biedt de kandidaat veiligheid bij terugval: als het toch niet lukt om een baan te behouden, kan de kandidaat terug naar de situatie van voor de werkpoging.
4. Iedereen die in de regelluwe ruimte werkt, brengt de hindernissen voor kandidaten in beeld. Deze hindernissen escaleren we naar de landelijke overheid om het beleid te verbeteren.
De belangrijkste voorwaarde voor de regelluwe ruimte is vertrouwen. Iedereen die betrokken is bij werk, moet elkaar kunnen vertrouwen dat we hetzelfde doel nastreven: een inclusieve arbeidsmarkt. Bij vertrouwen hoort begrip voor als dingen toch anders gaan dan gedacht en sommige kandidaten meer aandacht vereisen dan anderen.
De grote kracht van een regelluwe ruimte is dat het mensen die echt willen en kunnen werken een kans biedt. Het risico, dat ondanks de extra moeite dit toch niet voor iedereen direct lukt. Dit risico kunnen we nemen, want een kans op verlies is nog altijd beter dan de kans op werk bij voorbaat opgeven voor honderdduizenden mensen.
Zelf ruimte maken
Meer regelluwe ruimte biedt een grote kans om de arbeidsmarkt echt inclusief te maken. Onze ervaring leert ons dat hierdoor duizenden, zelfs tienduizenden mensen die anders thuis zouden zitten een carrière kunnen opbouwen.
We hoeven echter niet te wachten op de overheid om alvast een positieve bijdrage te kunnen leveren aan de inclusieve arbeidsmarkt. Ook zonder formele regelluwe ruimte, zijn er geen regels die je verbieden extra je best te doen voor een kandidaat die dit nodig heeft. Samen met dappere bedrijven, gedreven jobcoaches, slimme werkgevers en enthousiaste kandidaten doen wij dit al jaren. Met een kleine investering halen we de drempels op weg naar werk weg, drempels die er vaak liggen door het systeem. Zo hielpen we al honderden kandidaten aan het werk, een ervaring die ons sterkt in onze oproep voor meer regelluwe ruimte.
Wat kun jij doen? Natuurlijk kun je een kandidaat een kans geven. En een tweede, als dat nodig is. Gebruik je creativiteit, denk vrij en denk aan het belang van de mensen die een afstand tot de arbeidsmarkt hebben, maar wel willen en kunnen werken. En, natuurlijk, je kunt meedoen met Everyday Heroes om werk mogelijk maken!
Everyday Heroes helpt mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk door de laatste obstakels naar een baan weg te nemen, heel simpel, en heel laagdrempelig. In onze whitepaper Durf en Daadkracht, Succesfactoren voor een Inclusieve Arbeidsmarkt in Nederland, vindt u concrete aanbevelingen voor het ontwikkelen en invullen van de regelvrije ruimte.